आज ११२औँ अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस

हरि चौधरी, काठमाडौं 


अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस हरेक वर्ष मार्च ८ मा विश्वभर महिलाको उपलब्धि र योगदानलाई मान्यता दिन मनाइन्छ। ‘सामाजिक न्याय र लैंगिक समानता : दिगो विकासको सुनिश्चितता’ नाराका साथ आज ११२औँ अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस हाम्रो देशमा पनि मनाइँदैछ । यो दिवसले लैङ्गिक असमानता, भेदभाव, हिंसा, शिक्षा र अवसरहरूमा पहुँचको अभाव जस्ता महिलाहरूले सामना गरिरहने चुनौतीहरूको सम्झनाको रूपमा पनि मनाइँन्छ।


पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस 1911 मा अस्ट्रिया, डेनमार्क, जर्मनी र स्विट्जरल्याण्डमा महिलाहरूको मतदान र काम गर्ने अधिकारको माग गर्दै र्‍याली र प्रदर्शनहरू सहित मनाइयो। त्यसबेलादेखि, यो महिला अधिकार र सशक्तिकरणको लागि विश्वव्यापी आन्दोलनको रूपमा बढेको छ।


अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस 2022 को विषयवस्तु "चुनौतीको लागि छनोट" हो, लैङ्गिक रूढ़िवादी, पूर्वाग्रह र भेदभावलाई चुनौती दिने आवश्यकतालाई जोड दिँदै। यसले व्यक्तिहरूलाई उनीहरूको आफ्नै धारणा र पूर्वाग्रहहरूलाई चुनौती दिन र लैङ्गिक समानता र महिला अधिकारहरू प्रवर्द्धन गर्न कार्य गर्न प्रोत्साहित गर्दछ।


अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसले हाइलाइट गर्ने मुख्य मुद्दाहरू मध्ये एक लैङ्गिक असमानता हो। महिलाहरूले अझै पनि शिक्षा, रोजगारी, तलब र नेतृत्व पदहरूमा प्रतिनिधित्व जस्ता क्षेत्रमा उल्लेखनीय असमानताहरू सामना गर्छन्। विश्व आर्थिक मञ्चको ग्लोबल जेन्डर ग्याप प्रतिवेदन २०२१ अनुसार आर्थिक सहभागिता, राजनीतिक सशक्तिकरण, शिक्षा र स्वास्थ्यका क्षेत्रमा लैङ्गिक अन्तरलाई अन्त्य गर्न १३५.६ वर्ष लाग्नेछ।


अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसले महिला अधिकार र सुरक्षाको लागि जारी संघर्षलाई पनि हाइलाइट गर्दछ। विश्वभरका महिलाहरूले व्यक्तिगत र व्यावसायिक जीवनमा हिंसा, उत्पीडन र भेदभावको सामना गरिरहन्छन्। #MeToo आन्दोलन, जसले 2017 मा गति प्राप्त गर्‍यो, कार्यस्थलमा हुने यौन उत्पीडन र आक्रमणको व्यापकतालाई हाइलाइट गर्‍यो र परिवर्तनको आवश्यकताको बारेमा कुराकानी सुरु गर्‍यो।


यसबाहेक, कोभिड-१९ महामारीले विद्यमान लैङ्गिक असमानतालाई बढाएको छ, जसको असर महिलाहरूले आर्थिक र सामाजिक रूपमा भोग्नुपरेको छ। आतिथ्य, रिटेल र स्वास्थ्य सेवा जस्ता महामारीले सबैभन्दा बढी प्रभावित क्षेत्रहरूमा महिलाहरूले काम गर्ने सम्भावना बढी छ। उनीहरूले बाल हेरचाह र घरायसी कामहरू जस्ता भुक्तान नगरी हेरचाह गर्ने काम गर्ने सम्भावना पनि बढी हुन्छ, जुन लकडाउन र विद्यालय बन्द हुँदा उल्लेखनीय रूपमा बढेको छ।


अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस महिलाका उपलब्धिहरू मनाउने र लैङ्गिक समानता र महिला अधिकारका लागि जारी संघर्षहरू हाइलाइट गर्ने अवसर हो। यो एउटा अनुस्मारक हो कि महिला र केटीहरूले आफ्नो पूर्ण क्षमतामा पुग्न सक्ने थप समतामूलक र समावेशी संसार सिर्जना गर्न सबैको भूमिका हुन्छ।


अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसमा सहभागी हुने धेरै तरिकाहरू छन्, जस्तै कार्यक्रमहरूमा भाग लिने, सामाजिक सञ्जालमा समर्थन सन्देशहरू साझेदारी गर्ने, वा तपाईंको आफ्नै समुदाय वा कार्यस्थलमा लैङ्गिक समानता प्रवर्द्धन गर्न कदम चाल्ने। सबैजना लैङ्गिक समानताको पक्षमा उभिऔं र सबैका लागि थप न्यायपूर्ण र समानतापूर्ण संसारको लागि काम गरौं।