नेपाल, त्यो गौरवमय भूमि हो जसले आफ्नो इतिहासमा कहिल्यै कसैको उपनिवेश बन्न स्वीकार गरेन । हाम्रा वीर पुर्खाहरूको बहादुरी, दूरदर्शी शासकहरूको नेतृत्व, र कुशल कूटनीतिज्ञहरूको क्षमताले यो सानो राष्ट्रलाई सधैं स्वतन्त्र र सार्वभौम राख्यो । पृथ्वीनारायण शाहको एकीकरणले नेपाललाई बलियो राष्ट्रको रूपमा स्थापित गर्यो, र हाम्रा सैनिकहरूको अदम्य साहसले विदेशी हस्तक्षेपलाई विफल तुल्यायो । हामी त्यस्तो देशका नागरिक भएकोमा गर्व गर्छौं जसको इतिहासमा कसैको दास भएको कुनै कालो धब्बा छैन ।
तर, आजको परिदृश्य भिन्न छ । इतिहासमा कहिल्यै नझुकेको यो देश आज राजनीतिक अस्थिरता र विकासको सुस्त गतिसँग संघर्ष गरिरहेको छ । वर्तमान राजनीतिक प्रणाली, विशेष गरी समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली र संघीयताको कार्यान्वयन, विभिन्न विकृतिहरूले ग्रस्त भएको देखिन्छ । बारम्बार सरकार परिवर्तन, राजनीतिक दलहरूको भागबन्डा, भ्रष्टाचारको व्यापकता, र सरकारी पदहरूमा पार्टी कार्यकर्ताहरूको नियुक्तिले यो संसदीय प्रणाली असफल भएको स्पष्ट संकेत दिएको छ । दीर्घकालीन विकासको लक्ष्य ओझेलमा परेको छ, र देशले अपेक्षित गति लिन सकेको छैन ।
समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीले समावेशितालाई बढावा दिए पनि, यसले राजनीतिक अस्थिरतालाई मलजल गरेको छ । कुनै पनि दलले स्पष्ट बहुमत प्राप्त गर्न नसक्दा गठबन्धन सरकार बनाउनुपर्ने बाध्यता छ, जुन प्रायः अल्पकालीन र स्वार्थमा आधारित हुन्छन् । सरकार परिवर्तनको यो चक्रले नीतिगत निरन्तरतालाई खल्बल्याएको छ र विकासका योजनाहरू अलपत्र परेका छन् ।
संघीयताको कार्यान्वयन पनि सहज हुन सकेको छैन । अधिकार र स्रोतसाधनको बाँडफाँटमा विवादहरू छन्, र तीनै तहका सरकारहरूबीच समन्वयको अभाव देखिएको छ । यसले विकासका परियोजनाहरूलाई कार्यान्वयन गर्न ढिलाइ भएको छ र जनताले संघीयताको अपेक्षित लाभ महसुस गर्न पाएका छैनन् ।
भ्रष्टाचार यस प्रणालीको अर्को गम्भीर समस्या हो । सार्वजनिक पदमा रहेका व्यक्तिहरूको संलग्नतामा हुने भ्रष्टाचारले राज्यको स्रोतसाधनलाई दुरुपयोग गरेको छ र विकासका लागि छुट्याइएको बजेट अनियमितताको शिकार भएको छ । यसले जनताको सरकारप्रतिको विश्वासलाई कमजोर बनाएको छ ।
राजनीतिक दलहरूको भागबन्डाले सरकारी नियुक्तिहरूलाई योग्यता र क्षमताको आधारमा हुन दिएको छैन । पार्टी कार्यकर्ताहरूलाई विभिन्न सरकारी पदहरूमा नियुक्त गर्दा प्रशासन कमजोर भएको छ र सेवा प्रवाहमा समस्या आएको छ । यसले राज्यको कार्यकुशलतालाई नकारात्मक रूपमा प्रभावित गरेको छ ।
यी तमाम विकृतिहरूले वर्तमान संसदीय प्रणालीको असफलतालाई दर्शाउँछन् । अब देशलाई एक स्थिर र दीर्घकालीन दृष्टिकोण भएको नेतृत्वको आवश्यकता छ, जसले विकासका लक्ष्यहरूलाई प्राथमिकता दिन सकोस् । यस सन्दर्भमा, प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति प्रणाली एक सम्भावित विकल्पको रूपमा अगाडि आएको छ ।
प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति प्रणालीले देशलाई एक बलियो र स्थिर सरकार प्रदान गर्न सक्छ । जनताद्वारा प्रत्यक्ष रूपमा निर्वाचित राष्ट्रपतिले पाँच वर्षको लागि निश्चित कार्यकाल पाउने हुँदा सरकार बारम्बार परिवर्तन हुने समस्या हट्नेछ । यसले नीतिगत स्थिरता कायम गर्न र दीर्घकालीन विकासका योजनाहरूलाई कार्यान्वयन गर्न मद्दत गर्नेछ ।
प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपतिले आफ्नो मन्त्रिपरिषद्मा योग्य र सक्षम व्यक्तिहरूलाई नियुक्त गर्न सक्नेछन्, पार्टीगत भागबन्डाको आधारमा होइन । यसले सरकारको कार्यकुशलतामा सुधार ल्याउनेछ र विकासका परियोजनाहरूलाई प्रभावकारी रूपमा अगाडि बढाउन मद्दत गर्नेछ ।
यस प्रणालीले भ्रष्टाचार नियन्त्रणमा पनि मद्दत गर्न सक्छ । प्रत्यक्ष रूपमा जनताप्रति उत्तरदायी राष्ट्रपतिले भ्रष्टाचारविरुद्ध कठोर कदम चाल्न सक्नेछन् र सुशासन कायम गर्न प्राथमिकता दिनेछन् ।
अहिलेको राजनीतिक प्रणालीमा देखिएको दलहरूको भागबन्डा र कार्यकर्ता नियुक्तिको विकृतिलाई प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति प्रणालीले अन्त्य गर्न सक्छ । राष्ट्रपतिले योग्यता र क्षमताको आधारमा नियुक्ति गर्दा राज्यको संयन्त्र बलियो हुनेछ र सेवा प्रवाहमा सुधार आउनेछ ।
प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति प्रणालीले देशमा राजनीतिक स्थिरता ल्याई दीर्घकालीन विकासको लक्ष्यलाई अगाडि बढाउन मद्दत गर्नेछ । योग्य व्यक्तिहरू मन्त्रीको रूपमा नियुक्त हुनेछन्, र राजनीतिक दलहरूको स्वार्थभन्दा माथि उठेर राष्ट्रिय हितलाई प्राथमिकता दिइनेछ । यसले वर्तमान राजनीतिक प्रणालीमा छाएको कालो बादललाई हटाएर देशलाई एक उज्ज्वल भविष्यतर्फ डोर्याउनेछ ।
हामीले हाम्रो गौरवमय इतिहासबाट प्रेरणा लिनुपर्छ र वर्तमानका चुनौतीहरूको सामना गर्न नयाँ सोच र दृष्टिकोण अपनाउनुपर्छ । प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति प्रणालीले देशलाई स्थिर नेतृत्व प्रदान गरी विकासको नयाँ युगमा प्रवेश गराउन सक्छ । यो प्रणालीले जनताको विश्वासलाई पुनर्स्थापित गर्नेछ र नेपाललाई फेरि एकपटक विश्वसामु उदाहरणको रूपमा प्रस्तुत गर्ने अवसर प्रदान गर्नेछ । आउनुहोस्, हामी सबै मिलेर यो परिवर्तनको लागि आवाज उठाऔं र एक उज्ज्वल भविष्यको निर्माण गरौं ।





0 comment